ਯੂ.ਐੱਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਏ.ਡੀ. ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਖੁਲਾਸਾ
ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, 15 ਮਾਰਚ (ਪੰਜਾਬ ਮੇਲ)- ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ 2024 ਵਿਚ ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ (ਯੂ.ਐੱਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਏ.ਡੀ.) ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਟਰੇਡ ਅਪਡੇਟ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਉੱਤਮਤਾ ਦਿਖਾਈ, ਪਰ ਵਪਾਰਕ ਘਾਟੇ ਅਤੇ ਬਦਲਦੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ 2025 ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਖ਼ਤਰੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ (ਈ.ਯੂ.) ਦਾ ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਵਪਾਰ ਦੀ ਬਦਲਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਕਾਰਨ ਰੂਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਧਦਾ ਘਾਟਾ, ਆਰਥਿਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਨਵੇਂ ਟੈਰਿਫ, ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਜਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਯੂ.ਐੱਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਏ.ਡੀ. ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਲਚਕੀਲਾ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਕਤ 2025 ਵਿਚ ਦਬਾਅ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਵਿਖੰਡਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੁਰੱਖਿਆਵਾਦੀ ਉਪਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਦਲਦੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਜ਼ੋਖਿਮ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਹੋਰ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਹੁਣ ਵਪਾਰਕ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿਚ ਟੈਰਿਫ, ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਬਦਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਯੂ.ਐੱਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਏ.ਡੀ. ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵਪਾਰਕ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਟੀਚਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਨਿਰਯਾਤ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੀਤੀ ਪੁਨਰਗਠਨ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ।” ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਧ ਰਹੀ ਸੁਰੱਖਿਆਵਾਦ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉੱਨਤ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ, ਜਵਾਬੀ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਵਾਬੀ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਾਧੂ ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਰਿਕਾਰਡ 33 ਡਾਲਰ ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ, ਸਾਲ 2023 ਤੋਂ 3.7% ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਅਰਥਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ, ਬਦਲਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵਪਾਰ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵਪਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਿਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੂਸ, ਵੀਅਤਨਾਮ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਰਗੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਖਾਸ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੂ.ਐੱਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਏ.ਡੀ. ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਵਪਾਰ ਦੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ ਹੁਣ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ।”
ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 2024 ਵਿਚ ਵਪਾਰ ਵਿਕਾਸ ‘ਚ ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦਰਾਮਦ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ 4% ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿਚ 2% ਵਧਿਆ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ”ਦੱਖਣੀ-ਦੱਖਣੀ” ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੇ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ 5% ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿਚ 4% ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਰੂਸ, ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿਚ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸਾਲ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹੌਲੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਤਿਮਾਹੀ ‘ਚ ਸਿਰਫ ਮਾਮੂਲੀ ਸੁਧਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਉਦਯੋਗਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਹੁਣ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਵਰਗੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਵਿਗਾੜ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰ ਅਸੰਤੁਲਨ 2024 ਵਿਚ 2022 ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੂ.ਐੱਸ. ਦਾ ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਵਧਿਆ, ਚੀਨ ਦਾ ਸਰਪਲੱਸ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਈ.ਯੂ. ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਸਰਪਲੱਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ।